Nasıl Tercih Yapmalıyım?

YGS-LYS SONRASI NASIL TERCİH YAPMALIYIM?

Evet, bir YGS-LYS maratonunun daha sonuna gelmiş bulunmaktayız. ÖSYM tercih zamanın da açıkladığına göre şimdi, asıl meseleye; tercihlere yönelelim. Nasıl tercih yapacağız? Tercihleri yaparken nelere dikkat etmemiz gerekli?

Her sene üniversite sınavına giren öğrencilerin 4 te 1’ini okuduğu bölümü değiştirmek isteyen üniversite öğrencileri olduğu gerçeğini göz önünde bulundurursak, sanırım ne kadar önemli bir aşamaya geldiğimizi anlamış oluruz.

Tercih öncesinde birkaç hususta hatırlatma yapmak istiyorum.

Öncelikle aday kendisine ait kırmızıçizgilerini net çizmeli,

Mesela YGS-LYS Başarı durumunuz (puanınız ya da başarı sıranız), Ailenizin ya da sizin ekonomik gücünüz, Becerileriniz – Kabiliyetleriniz, İstek ve amaçlarınız? Nasıl bir hayat yaşamak istiyorsunuz? Cinsiyet vb. değişmezleriniz, nelerdir? Karar vermeniz gerekli.

Daha sonra kendinize şu soruları sormanız gerekli;

YGS-LYS yüzdelik dilimi, Bu bölümü okumanın sizin iş bulmanıza ve hayatınızı kazanmanıza faydası var mı, olacak mı? Bu bölümü okurken ya da bu bölüme bağlı bir işte çalışırken neler yapacaksınız, ne türlü fedakârlıklarda bulunmanız gerekebilir. Günümüzde şartlar gittikçe zorlaşmaktadır. Şimdi gençsin yarın bir gün 40-50 yaşına geldiğinde bu mesleği yerine getirebilecek misin? Meslek büroda mı icra ediliyor sahada mı bunları iyi düşünmek gerekir. Yarın bir gün bu işte yükselmenin imkânı var mı? Meslekler yapı olarak birbirinden çok farklıdır. Mesela muhasebeci sayılarla uğraşır öğretmen ise öğrenciyle. Bu bakımdan mesleğin konusu sizin için ne kadar ilgi çekici? İyi olmadığınız alanlardan bölüm seçmeyin. Sırf bir bölüm tercih etmek için tercih etmeyin, mezun olduktan sonra ne iş yapmak istediğinizi şimdiden düşünün ve okuyacağınız bölümün size ne kadar fayda sağlayacağını hesap etmeye çalışın. ( Bu konuda en iyi rehber, hâlihazırda bu işi yapanlara danışmanız olacaktır.) Türkiye gerçeklerine sırtınızı çevirmeyin. Mesela her yıl ortalama işletme bölümünden 30.000 kişi mezun olmaktadır. Bu kadar fazla mezunun olduğu bir ortamda, işletme tercih edecekseniz çok kritik hesaplamalar yapın ki, 30bin içerisinde bir farkınız olsun. Tercih edeceğiniz üniversitenin yabancı dil, staj imkânları gibi artılarını iyi araştırın.

Evet, şimdi yukarıdaki sorulara cevap verdikten sonra şimdi tercih aşamasına geldik sayılır,

1.      Okumak istediğiniz bölümlere karar verin. Birbirinden bağımsız her daldan tercih yapmak yerine hedef meslek grubunuzu belirleyin ve alanınızı mümkün olduğu kadar daraltın.

2.      Sakın şehir tercih etmeyin. İlla bir şehir olsun diye diretmeyin. Üniversitelerin artılarını göz önünde bulundurun. Size katacakları artılar hangi üniversitede fazlaysa o şehri seçin. Nedir bu artılar kısaca değinmek istiyorum: a. Yabancı dil olanakları, b. Staj imkânları, c. Yurtdışı imkânları, d. Mezunlarının iş bulma oranları

3.      Seçeceğiniz işi yapan birisinin yanında mümkünse en az bir gün geçirmeye çalışın. Ya da işi yapan birisiyle reel ya da sanal ortamda irtibata geçerek, kendisine sorular sorun.

4.      Bir mesleği popüler diye seçmeyin. Ya da üniversiteyi sırf popüler olduğu için seçmeyin. Size hemen kısaca yaşanmış bir hikâye anlatmak istiyorum. 2004 senesi Türkiye’de ilk 100’e giren bir öğrenci, rehber hocasının yönlendirmesi ve üniversitenin popülaritesinden etkilenerek Boğaziçi üniversitesi moleküler biyoloji ve genetik bölümünü tercih etmiş. Bölüme başlayınca fark etmiş ki bu işi Türkiye’de yapabileceği bir mecra yok. Yurtdışına gitmesi gerekli. Ama Boğaziçi ders notları konusunda çok kısır davranıyor. Öğrencinin ortalaması beklediğinden düşük gelmeye başlamış, malum yurtdışında not ortalaması hayati önem taşır. Kendisi bunu fark edince daha fazla zaman kaybetmeden Koç üniversitesine yatay geçiş yapmış. Şimdilerde kendisi Amerika’da Newyork University’de doktora yapıyor. Bu nedenle, tercihinizi yaparken sadece markaya aldanmayın. Ürün kalitesine de bakın.

5.      Vakıf üniversitesi ve devlet üniversitelerini çok iyi araştırın. Özellikle paralı okuyacak öğrencilerimiz unutmasın, size söyledikleri ücret yıllıktır ve her yıl zamlanacaktır.

6.      İkinci öğretim nedir? Öğrencilerin maalesef bilmedikleri konuların başında da bu geliyor. İkinci öğretim adı verilen öğretim şekli, derslerin öğleden sonra özellikle de 5’ten sonra başladığı öğretim şeklidir. Diplomada hiçbir şekilde ikinci öğretim yazmaz. Sadece harç ücretleri 1. Öğretim okuyan öğrencilerden alınmazken 2. Öğretim öğrencilerinden normalin biraz üstünde alınır. Ama staj imkânı ya da part-time çalışmak için daha ideal okuma şeklidir, diyebiliriz.

Son olarak tercih sırasında yapılan yanlışlardan bahsetmek istiyorum;

1.      Bölümlerin kılavuzda yazılı olan özel şartlarını okumadan tercih yapmak,

2.      Vakıf üniversitelerinin yanlışlıkla önce paralı olanları yazmak,

3.      Daha az istenen bölümü önce yazmak,

4.      Daha düşük puanlı olan bölümü başa yazmak, ölü tercih oluşmasına neden olacaktır.

5.      Her alandan bölüm yazmak, TM-3, SAY-1 vb.

6.      Hep aynı başarı sırasındaki bölümleri yazmak,

7.      PİŞMAN OLUP okumayacağımız bölümleri yazmak

8.      Sınavsız geçiş hakkı olmayanların, sınavsız geçiş hakkı olanların bölümlerini yazması,

9.      Yurtdışı denkliği olmayan üniversitelerin bölümlerini yazmak,

10.  Tek tercih yapmak…

“Yukarıda sıraladığım yanlışlar geçmiş yıllarda rastladığımız öğrenci yanlışlarıdır.”

Bin bilsen de bir bilene danış diye boşuna dememişler. Okullardaki, dershanelerdeki rehber öğretmenlerinizi görüşlerine başvurun. Her söylenene elbette inanmayın. Size gösterilen yola hemen, hiç düşünmeden girmeyin. Sizi, en iyi yine siz bilirsiniz. Bu yüzden içinizdeki sesi dinlemek bazen kar getirebilir. Korkmayın, endişeye kapılmayın. Zor olanı zaten hallettiniz, şimdi karar verme zamanı. Tercihleri akıllıca yaparsanız, hayata her zaman 1-0 önde başlarsınız. Bu hususta, aklıma gelenleri yazmaya çalıştım. Yine de merak ettiğiniz, sormak istediğiniz bir şeyler olursa her zaman yanınızdayım.

fsedatyilmaz@gmail.com

Sedat YILMAZ

Eğitim Danışmanı